Χανς Κρίστιαν Άντερσεν: Ένας μεγάλος παραμυθάς

Ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν υπήρξε ο πρώτος Δανός συγγραφέας που κατάφερε να αναδειχθεί από την χαμηλή τάξη χωρίς να ανήκει σε πλούσια ή έστω αστική οικογένεια και κέρδισε τεράστια φήμη ως μυθιστοριογράφος, δραματουργός, ποιητής αλλά κυρίως ως συγγραφέας παραμυθιών με τεράστια συμβολή στην παγκόσμια λογοτεχνία...

Γεννήθηκε στις 2 Απριλίου του 1805 στο Odense της Δανίας. Ο πατέρας του ήταν τσαγκάρης και η μητέρα του κέρδιζε κάποια χρήματα πλένοντας ρούχα για διάφορες οικογένειες, ενώ ο ίδιος ήταν μοναχοπαίδι. Οι γονείς του τον πρόσεχαν και θέλησαν να του καλλιεργήσουν έντονα την φαντασία του.

Δυστυχώς, ο πατέρας του πέθανε σε νεαρή ηλικία και ο μικρός Χανς έμεινε μόνος με τη μητέρα του προσπαθώντας να βγάλουν τα προς το ζην. Η ανατροφή όμως από τους γονείς του δεν ταίριαζε καθόλου με τα επαγγέλματα του τσαγκάρη και του ράφτη που αρχικά σκέφτηκε να ακολουθήσει για να βοηθήσει στα οικογενειακά βάρη.

Ενώ είχε ήδη ξεκινήσει να μαθαίνει την τέχνη της ραπτικής, κατάφερε να πείσει την μητέρα του να τον αφήσει να δοκιμάσει την τύχη του στην Κοπεγχάγη. Όταν μάλιστα εκείνη τον ρώτησε με ποιο στόχο θα πήγαινε στην πόλη ο Άντερσεν απάντησε ¨Θα γίνω διάσημος! Πρώτα υποφέρεις σκληρά και έπειτα έρχεται η αναγνώριση¨.

Για τρία χρόνια ο συγγραφέας ζούσε σε μία από τις πιο υποβαθμισμένες περιοχές της Κοπεγχάγης. Προσπάθησε να γίνει τραγουδιστής, χορευτής, έδωσε μάλιστα και εξετάσεις για να γίνει ηθοποιός καθώς λάτρευε το θέατρο και κατάφερνε να αποστηθίζει ολόκληρες σκηνές από τα έργα που έβλεπε αλλά το παρουσιαστικό του δεν τον βοηθούσε να τα καταφέρει.

Έτσι επικεντρώθηκε στην ποίηση και το γράψιμο και τελικά σε ηλικία 17 ετών κατάφερε να βρει έναν κυβερνητικό αξιωματούχο ο οποίος τον πήρε υπό την προστασία του και φρόντισε να του δώσει μια ευκαιρία να μορφωθεί κανονίζοντας να λάβει μία υποτροφία. Ωστόσο, ο Άντερσεν ήταν ένας μέτριος φοιτητής με αποτέλεσμα να μην καταφέρει ποτέ να μορφωθεί ουσιαστικά. Δεν κατάφερε ποτέ να μάθει να γράφει στα δανικά με αποτέλεσμα το στυλ γραφής του να παραμείνει προσκολλημένο στην ομιλουμένη γλώσσα κάτι βέβαια που έκανε τα κείμενά του να ακούγονται φρέσκα ακόμα και στις μέρες μας σε σύγκριση με έργα άλλων συγγραφέων εκείνης της εποχής.

Αφού ξόδεψε 7 χρόνια στο σχολείο κυρίως υπό την επίβλεψη του διευθυντή που μάλλον μισούσε, γιόρτασε το πέρασμα του από τις πανεπιστημιακές εξετάσεις γράφοντας το πρώτο του αφήγημα. Η ιστορία του σημείωσε μεγάλη επιτυχία και σύντομα ακολούθησε μια συλλογή ποιημάτων. Η καριέρα του ως συγγραφέας είχε ήδη ξεκινήσει αφήνοντας πίσω του τα δύσκολα χρόνια που είχε περάσει.

Το 1835 το πρώτο μυθιστόρημα του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν με τίτλο The Improvisatoren, ήταν γεγονός, ενώ εκείνη την περίοδο εξέδωσε και την πρώτη του έκδοση από παραμύθια η οποία δεν έκανε την επιτυχία που θα συναντούσε λίγο αργότερα ο συγγραφέας.

Το μυθιστόρημά του Improvisatoren, στηριζόταν όπως και οι περισσότερες νουβέλες του στα προσωπικά του βιώματα σημειώνοντας επιτυχία όxi μόνο στη Δανία αλλά τόσο στην Αγγλία όσο και στην Γερμανία. Μάλιστα, έγραψε και άλλα πέντε μυθιστορήματα αλλά ήταν προφανές ότι αυτό το είδος δεν ήταν εκείνο που θα τον ξεχώριζε. Πολλά από τα ποιήματα που έγραψε ωστόσο, αποτελούν ακόμα και σήμερα ένα μέρος της λαϊκής δανικής λογοτεχνίας κάνοντάς τα, τα αμέσως πιο σημαντικά γραπτά του ύστερα από τα παραμύθια, τα ταξιδιωτικά βιβλία και την αυτοβιογραφία του.

Ο δια βίου εργένης Άντερσεν συχνά αναστάτωνε τη ζωή του με ερωτικά ειδύλλια, μεταξύ των οποίων και εκείνο με την τραγουδίστρια Jenny Lind, ενώ τον περισσότερο καιρό ζούσε φιλοξενούμενος στα σπίτια πλουσίων της Δανίας. Κατάφερε να ταξιδέψει σε πολλές χώρες της Ευρώπης και να γίνει φίλος με μερικούς ιδιαίτερα γνωστούς Ευρωπαίους. Κάπως έτσι γνωρίστηκε και με τον Άγγλο συγγραφέα Κάρολο Ντίκενς.

Η ενασχόλησή του με τα παραμύθια ξεκίνησε με τον συγγραφέα να επαναλαμβάνει τις ιστορίες που του είχαν διηγηθεί ως παιδί τόσο η γιαγιά του αλλά και άλλοι. Σύντομα, θα ξεκινούσε να γράφει τις δικές του ιστορίες, οι περισσότερες εκ των οποίων είναι εντελώς πρωτότυπες όταν τις μετέφερε στο χαρτί.

Η πρώτη του συλλογή με παραμύθια γράφτηκε τη διετία 1835-1837 περιλαμβάνοντας 19 ιστορίες με τον τίτλο ‘Παραμύθια για Παιδιά’. Το 1845 ο τίτλος άλλαξε σε ‘New fairy Tales’ και οι τέσσερις σειρές που κυκλοφόρησαν με αυτό τον τίτλο περιελάμβαναν 22 πρωτότυπες ιστορίες οι οποίες αποτέλεσαν και τις πιο σημαντικές του συγγραφέα. Τα χρόνια που ακολούθησαν ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν κυκλοφόρησε μεγάλο αριθμό παραμυθιών. Η τελευταία του ιστορία εμφανίστηκε το 1872, ενώ ανάμεσα στα πιο γνωστά του παραμύθια μπορεί να βρει κάποιος ‘Το Ασχημόπαπο’, ‘Η Βασιλοπούλα και το ρεβίθι’, ‘Η Μικρή Γοργόνα’, ‘Η Τοσοδούλα’, ΄Το κοριτσάκι με τα σπίρτα΄, ‘Το μολυβένιο στρατιωτάκι’ και πολλά ακόμα.

Στην αρχή ο Άντερσεν δεν ένιωθε περήφανος για την ενασχόλησή του με τα παραμύθια και αφού συνομίλησε με φίλους αλλά και Δανούς κριτικούς σκέφτηκε να τα παρατήσει. Ευτυχώς για εμάς αυτό δεν συνέβη καθώς αργότερα κατάλαβε ότι τα παραμύθια και οι ιστορίες του θα μπορούσαν να αποτελούν κομμάτια της παγκόσμιας ποίησης, της ποίησης δηλαδή που υπάρχει σε κάθε πολιτισμό.

Άρχισε να βλέπει τα παραμύθια ως την ποίηση του μέλλοντος, συνδυάζοντας την λαϊκή τέχνη και τη λογοτεχνία με στοιχεία τραγικά αλλά και κωμικά όπως ακριβώς συμβαίνει και στην πραγματική ζωή. Οι ιστορίες του αποκάλυπταν έναν πλούσιο φανταστικό κόσμο και ενώ τα παιδιά μπορούν να απολαύσουν τα περισσότερα από αυτά οι πιο καλογραμμένες και ενδιαφέρουσες ιστορίες του διαβάζονται εξίσου εύκολα και ευχάριστα και από ενήλικους αναγνώστες.

Εκείνο που ξεχωρίζει τα παραμύθια του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν και μέχρι σήμερα τα φέρνει πρώτα στις προτιμήσεις τόσο των γονιών όσο και των παιδιών είναι τα διαφορετικά νοήματα που μπορεί κανείς να αποκομίσει διαβάζοντας τα κάτι που μόνο μεγάλοι λογοτέχνες μπορούν να επιτύχουν. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από 125 γλώσσες ενώ τα παραμύθια του ‘Ο γιος του μπαλωματή’ που αποτελεί την ιστορία της ζωής του και ‘Η ιστορία της μητέρας’ έχουν μεταφραστεί σε όλες τις γλώσσες του κόσμου.

Ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν άφησε την τελευταία του πνοή στις 4 Αυγούστου του 1875 στην Κοπεγχάγη αφήνοντας έναν ασύλληπτο λογοτεχνικό θησαυρό πίσω του για να ταξιδεύει τόσο τους μικρούς αλλά και τους μεγαλύτερους θαυμαστές του.

Πηγή:www.capital.gr 29 – 12 – 2012