Η μεγαλύτερη εξαφάνιση ειδών «προκλήθηκε από μικρόβιο»

Στα τέλη της Περμίου εξαφανίστηκαν μυστηριωδώς οι περισσότεροι οργανισμοί, ανάμεσά τους οι γνωστοι τριλοβίτες. Απολίθωμα από το Μαρόκο

Μικρή αιτία για το Μεγάλο Θανατικό

Η μεγαλύτερη μαζική εξαφάνιση των ειδών που είναι γνωστή ως σήμερα σημειώθηκε πριν από 251 εκατομμύρια χρόνια, στο τέλος της Περμίου. Αν και υπολογίζεται ότι εξολόθρευσε το 90% ή και 95% των ειδών που ζούσαν τότε στη Γη, τα αίτια της δεν έχουν εξακριβωθεί. Τώρα μια νέα μελέτη υποστηρίζει ότι πίσω της βρισκόταν ένα ταπεινό μικρόβιο!...

Το «κλειδί» στη Σιβηρία

Η κρατούσα θεωρία για την εξαφάνιση της Περμίου-Τριασικής περιόδου –γνωστή ατύπως μεταξύ των ειδικών και ως «Το μεγάλο θανατικό»– υποστηρίζει ότι όλα πυροδοτήθηκαν από μια σειρά ηφαιστειακών εκρήξεων σε μια τεράστια έκταση στην περιοχή όπου σήμερα βρίσκεται η Σιβηρία. Η έντονη αυτή ηφαιστειακή δραστηριότητα, σύμφωνα με τους υπέρμαχους αυτής της άποψης, οδήγησε στην αύξηση των αερίων του θερμοκηπίου και σε μια σειρά γεγονότων που έκαναν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του πλανήτη να «σβήσει».

Ορισμένοι όμως θεωρούν ότι η εκδοχή αυτή δεν «ταιριάζει» με τα στοιχεία. Εξετάζοντας ιζήματα από την Κίνα ο Ντέιβιντ Ρόθμαν του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ) διαπίστωσε ότι η αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα ήταν υπερβολικά γρήγορη ώστε να έχει προκύψει από γεωλογικές διεργασίες. Για τον λόγο αυτόν σκέφτηκε να διερευνήσει μια άλλη, «γρήγορη» πηγή αερίων του θερμοκηπίου – τα μικρόβια.

Μικροβιακό μεθάνιο

Ο δρ Ρόθμαν και η ομάδα του ανέλυσαν το γονιδίωμα του Methanosarcina, ενός μεθανογόνου μικροοργανισμού ο οποίος βρίσκεται πίσω από το μεγαλύτερο μέρος του βιολογικής προέλευσης μεθανίου που υπάρχει σήμερα στη Γη. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης δεν ταίριαζαν χρονολογικά. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι το μικρόβιο απέκτησε την ικανότητα να παράγει μεθάνιο πριν από περίπου 231 εκατομμύρια χρόνια, αργότερα δηλαδή από το «μεγάλο θανατικό».

Λαμβάνοντας όμως υπ’ όψη ότι το Methanosarcina για να παραγάγει γρήγορα μεθάνιο χρειάζεται μεγάλες ποσότητες νικελίου οι ειδικοί σκέφτηκαν να εξετάσουν ξανά τα ιζήματα υπό αυτό το πρίσμα. Διαπίστωσαν ότι τα επίπεδα νικελίου στον πλανήτη είχαν ανέβει ξαφνικά σε μεγάλα ύψη πριν από ακριβώς 251 χρόνια, μάλλον επειδή η λάβα που εκλύθηκε από τα ηφαίστεια της Σιβηρίας ήταν πλούσια σε αυτό το μέταλλο. Το εύρημα κατά τη γνώμη τους συνδέει τελικά το μικρόβιο με τη μαζική εξαφάνιση.

Η θεωρία, η οποία παρουσιάστηκε στο συνέδριο της Αμερικανικής Γεωφυσικής Εταιρείας (AGU) στο Σαν Φρανσίσκο την περασμένη εβδομάδα, δεν έπεισε φυσικά αμέσως τους άλλους ειδικούς, εξετάζεται όμως με ενδιαφέρον. «Η ιδέα ότι η εξέλιξη μιας νέας μορφής ζωής οδήγησε σε μια μαζική εξαφάνιση είναι συναρπαστική» δήλωσε στο περιοδικό «New Scientist» ο Αντονι Μπερνόσκι του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη, προσθέτοντας ότι κάτι ανάλογο συμβαίνει σήμερα καθώς μια μαζική εξαφάνιση της βιοποικιλότητας προκαλείται από ένα είδος, τον άνθρωπο.Βήμα Science

Newsroom ΔΟΛ 16 – 12 – 2012