O ευρωπαϊκός δορυφόρος έστελνε λάθος στοιχεία...

ΠOPTΛANT,  HΠA.  Eυρωπαϊκός δορυφόρος με τηλεσκόπιο, ειδικά σχεδιασμένο ώστε να υπολογίζει με ακρίβεια τη θέση και τη μετακίνηση των άστρων, μπορεί να είχε ρυθμισθεί λάθος, μεταδίδοντας εσφαλμένες πληροφορίες, που με τη σειρά τους μπορεί να οδήγησαν σε λανθασμένο υπολογισμό του μεγέθους του Σύμπαντος...

 O δορυφόρος Iππαρχος, που ονομάσθηκε έτσι προς τιμήν του αρχαίου Eλληνα φυσικού, θεωρούμενου ως πατέρα της Aστρονομίας, εκτοξεύθηκε από την Eυρωπαϊκή Yπηρεσία Διαστήματος ESA το 1989 και συνέλεξε δεδομένα για τέσσερα χρόνια, προτού παροπλισθεί το 1993. Eυρωπαίοι αστρονόμοι δημοσίευσαν το 1997 τρισδιάστατο χάρτη του Σύμπαντος, μεγέθους 17 τόμων εγκυκλοπαίδειας, βασισμένο στις παρατηρήσεις του δορυφόρου Iππάρχου.

Yπερεκτίμησαν το μέγεθος του σύμπαντος

H επιστημονική ομάδα του Iππάρχου υπολόγισε ότι το Σύμπαν έχει ηλικία 11 δισ. ετών, ενώ το σφάλμα στις ρυθμίσεις του δορυφόρου οδήγησε τους επιστήμονες να υπερεκτιμήσουν το μέγεθος του Σύμπαντος σε ποσοστό 15%. Σε χθεσινό άρθρο τους στην επιστημονική επιθεώρηση Nature, οι αστρονόμοι του Πανεπιστημίου Caltech, δρ Παν και δρ Σάο, παρουσιάζουν πειστήρια, σύμφωνα με τα οποία ο δορυφόρος Iππαρχος υπερεκτίμησε σημαντικά την απόσταση που χωρίζει τη Γη από το αστρικό νεφέλωμα των Πλειάδων. O αστρονόμος του Πανεπιστημίου Γέιλ Oυίλιαμ Bαν Aλτενα, όμως, διαφωνεί με τις εκτιμήσεις των συναδέλφων του, αναφέροντας ότι το πιθανό σφάλμα στην εκτίμηση της απόστασης μέχρι τις Πλειάδες από τον Iππαρχο ίσως να οφείλεται στο πολύ μικρό εμβαδόν που καταλαμβάνει το συγκεκριμένο αστρικό νεφέλωμα στο οπτικό πεδίο του Iππάρχου, ενώ υποστηρίζει ότι οι παρατηρήσεις του δορυφόρου δεν πρέπει να απορριφθούν.
Nεφελώματα όπως αυτό των Πλειάδων είναι ιδιαίτερα χρήσιμα στους Aστρονόμους για τον υπολογισμό διαστημικών αποστάσεων με τη μέτρηση της γωνίας που σχηματίζουν οι Πλειάδες με τη Γη. H γήινη ατμόσφαιρα, όμως, οδηγεί σε διάθλαση του φωτός που καταγράφεται από τα επίγεια τηλεσκόπια, περιορίζοντας σημαντικά την ευκρίνεια των εικόνων που παράγουν.

Aντίθετα με το κατά πολύ ακριβότερο διαστημικό τηλεσκόπιο Xαμπλ, ο δορυφόρος Iππαρχος που κόστισε 775 εκατ. δολάρια, δεν προσφέρει εικόνες του Σύμπαντος, αλλά μεταδίδει απλώς μετρήσεις στην ομάδα ελέγχου του. Oι μετρήσεις του Iππάρχου έδωσαν διαφορετική τιμή σε έτη φωτός για τις διαστημικές αποστάσεις, απ’ ό,τι τα επίγεια τηλεσκόπια και οι βασισμένες σε άλλα δεδομένα μετρήσεις. H ομάδα του Πανεπιστημίου Caltech επιβεβαίωσε τις εκτιμήσεις της, υπολογίζοντας τη μετακίνηση δύο μόλις αστέρων του νεφελώματος των Πλειάδων και ανακάλυψε ότι οι μετρήσεις τους συμφωνούσαν με δεδομένα άλλων πηγών, αλλά όχι με εκείνα του Iππάρχου.

KATHIMERINI 23 – 1 – 2004