Aνεξέλεγκτη διασπορά «προβλέψεων»

Το πρόσφατο κύμα κακοκαιρίας, που περιγράφηκε ως «βαρύς ρωσικός χειμώνας» ήταν απλά ένα κύμα κακοκαιρίας, με αρκετό χιόνι, που έδωσε ιδιαίτερη χαρά στα παιδιά.

«Φονικός ο χιονιάς». Ο συγκεκριμένος τίτλος ανάρτησης του Διαδικτύου εμφανίστηκε σε πολλούς ιστοχώρους, άσχετα εάν αφορούσε τελικά το τραγικό γεγονός του θανάτου ενός άνδρα στην Κρήτη, καθώς προσπαθούσε να θέσει σε λειτουργία ηλεκτρική γεννήτρια. Ακόμα πιο συχνά είδαμε τίτλους για το «πρωτοφανές κύμα κακοκαιρίας», που όσο πιο συχνά εμφανίζονται, τόσο πιο πολύ τονίζουν το... πρωτοφανές της κακοκαιρίας. Ο «ρωσικός χειμώνας» προστέθηκε φέτος στα δημοσιογραφικά κλισέ, που ενισχύουν τους εκφοβιστικούς τόνους σχετικά με την πρόβλεψη του καιρού...

Χθες έληξε ένα τριήμερο για το οποίο είχαν προβλεφθεί με έκτακτη ανακοίνωση της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας «ακραία καιρικά φαινόμενα», χωρίς «να πέσει o ουρανός στο κεφάλι μας». Βεβαίως υπήρχαν έντονα φαινόμενα και ασυνήθιστες χιονοπτώσεις σε νησιά των Κυκλάδων (Τήνος, Ανδρος κ.ά.) και σε περιοχές της Κρήτης, αλλά σε πολλές άλλες περιοχές το κύμα κακοκαιρίας ήταν ακριβώς ένα κύμα κακοκαιρίας: τσουχτερό κρύο, φαινόμενα παγετού, χιονοπτώσεις, σε μερικές περιπτώσεις έντονες...

«Οι έκτακτες ανακοινώσεις έχουν ένα ποσοστό επιτυχίας από 70%-80% ανάλογα με την περίπτωση και αυτό οφείλεται στην ίδια τη μετεωρολογία που δεν είναι 100% ακριβής επιστήμη. Στην τελευταία περίπτωση, όντως, με βάση τις ανακοινώσεις περιμέναμε περισσότερα χιόνια απ’ όσα τελικά έπεσαν. Οι έκτακτες ανακοινώσεις είναι μερικές φορές υπερβολικές, καθώς βγαίνουν γρήγορα για να προειδοποιήσουν, χωρίς να υπάρχει ο χρόνος για να αποκτήσει αξιοπιστία η πρόβλεψη» λέει στην «Κ» ο κ. Δημήτρης Ζιακόπουλος. Ο παλαίμαχος μετεωρολόγος είναι σε κάθε περίπτωση εναντίον της υπερβολής, γιατί έτσι η μετεωρολογική πρόβλεψη χάνει σε αξιοπιστία. «Πρέπει να σταθμίσουμε την ένταση, να παρακολουθούμε τα φαινόμενα από κοντά. Ο μετεωρολόγος πρέπει να έχει τσαγανό, να μην κοιμάται ήσυχος τα βράδια, να πολεμά με τις αβεβαιότητες. Δεν μπορεί να βγάζει μια ανακοίνωση και να ξεμπερδεύει», συμπληρώνει.

Ο κ. Ζιακόπουλος τονίζει πως αρμόδια για την έκδοση των μετεωρολογικών προβλέψεων και ειδικά των ακραίων φαινομένων πρέπει να είναι η ΕΜΥ, η οποία πρέπει να ενισχυθεί εάν χρειάζεται. Περιγράφει μια διάχυση της μετεωρολογικής πληροφορίας (η οποία έχει και θετικά στοιχεία), που έχει να κάνει με το γεγονός ότι και πολλοί ιδιώτες ασχολούνται πια με την παρατήρηση του καιρού (χωρίς να αποφεύγουν και την πολύ πιο δύσκολη διαδικασία της πρόβλεψης), με αποτέλεσμα να διασπείρονται συχνά ανησυχητικές ειδήσεις και πληροφορίες, που απλά ενισχύουν τη σύγχυση των πολιτών. «Υπάρχουν ιδιωτικές εταιρείες που εκδίδουν κι αυτές δελτία για έκτακτα καιρικά φαινόμενα, χωρίς να έχουν την υποδομή. Τα πολλά μετεωρολογικά μπλογκς και ιστοσελίδες προσπαθούν επίσης να τραβήξουν προσοχή με υπερβολικούς τίτλους», σχολιάζει ο κ. Ζιακόπουλος.

Ρόλο ενισχυτή της υπερβολής αποδίδει στα ΜΜΕ ο κ. Μιχάλης Πετράκης, πρώην διευθυντής του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. «Τα κανάλια έχουν την τάση να δραματικοποιούν τα πάντα και να τα ντύνουν με ανάλογες εικόνες και τίτλους. Δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε πως η εξέλιξη του καιρού είναι ένα χαοτικό φαινόμενο, γι’ αυτό οι προγνώσεις κανονικά θα έπρεπε να δίνονται με βάση πιθανότητες για να εκδηλωθεί ένα καιρικό φαινόμενο. Θα έπρεπε να πούμε, για παράδειγμα, πως κατά 80% ενδέχεται να χιονίσει στην τάδε περιοχή. Αλλά τότε ο λόγος της τηλεόρασης και των ΜΜΕ δεν θα μπορεί να είναι απλοποιημένος και συχνά απλοϊκός» σημειώνει ο κ. Πετράκης. Ο έμπειρος ερευνητής τονίζει πως ακόμα και με την υπερσύγχρονη τεχνολογία, που βρίσκεται πλέον στη διάθεση της μετεωρολογικής επιστήμης, η πρόγνωση του καιρού είναι μια δύσκολη υπόθεση, ειδικά όταν αφορά τη συγκεκριμένη τοπική πρόβλεψη.

Ο κ. Ζιακόπουλος μιλά για την ανάγκη, μαζί με την ενίσχυση της ΕΜΥ, να δημιουργηθεί ένα δίκτυο όλων των αξιόπιστων φορέων μετεωρολογικής παρατήρησης (υπάρχουν και πανεπιστημιακά ή ερευνητικά κέντρα) για συγκέντρωση δυνάμεων και αντιμετώπιση της ανεξέλεγκτης διασποράς «προβλέψεων».

Γιατί τελικά ο πολίτης χρειάζεται όσο το δυνατόν πιο ακριβείς προγνώσεις, μακριά από τη θύελλα κινδυνολογίας και τον κατακλυσμό παραπληροφόρησης.

http://www.kathimerini.gr/ 10 – 1 – 2015