Κυριακή 7 Οκτωβρίου 2012

Άλκη Ζέη: Πλάθοντας νεανικές ψυχές



Η Άλκη Ζέη αποτελεί μία από τις πιο αγαπημένες αλλά και αναγνωρισμένες διεθνώς συγγραφείς παιδικών βιβλίων που συνέβαλε με τον δικό της τρόπο στην διαμόρφωση ουκ ολίγον παιδικών ψυχών που τη λάτρεψαν μέσα από τα βιβλία και τις ιστορίες της.

Η Άλκη Ζέη γεννήθηκε το 1925 στην Αθήνα αλλά τα πρώτα παιδικά της χρόνια τα πέρασε στο νησί της Σάμου από το οποίο καταγόταν η μητέρα της, ενώ ο πατέρας της είχε καταγωγή από την Κρήτη. Στην Αθήνα μετακόμισε η οικογένεια όταν ξεκίνησε το σχολείο και αρχικά έμειναν στο Μαρούσι και έπειτα στο κέντρο της Αθήνας...
Από τα νεανικά της χρόνια η Ζέη είχε δείξει την ιδιαίτερη κλήση που είχε στη συγγραφή γράφοντας κουκλοθέατρο αλλά και άλλα λογοτεχνικά κείμενα, όπως νουβέλες και διηγήματα που κυκλοφορούσαν σε διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά της εποχής. Μάλιστα, ο ήρωας της Κλούβιος που η ίδια είχε δημιουργήσει έγινε αργότερα και ένας από τους βασικότερους ήρωες του κουκλοθεάτρου Αθηνών ‘Μπάρμπα Μυτούσης’.

Η Ζέη μεγαλώνοντας σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών, στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών και στο Κινηματογραφικό Ινστιτούτο της Μόσχας στο τμήμα σεναριογραφίας, ενώ από νεαρή ηλικία συμμετείχε στο αριστερό κίνημα την περίοδο της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα θέλοντας να αγωνιστεί ενεργά για την ελευθερία και την δημοκρατία στην χώρα μας.

Αποτέλεσμα της εμπλοκής της στην ενεργό κοινωνική δράση κατά του φασισμού εν γένει ήταν να εγκαταλείψει την Ελλάδα με τον σύζυγό της και θεατρικό συγγραφέα και σκηνοθέτη Γιώργο Σεβαστίκογλου ως πολιτική πρόσφυγας και να εγκατασταθούν από το 1954 έως το 1962 στην τότε Σοβιετική Ένωση. Εκεί η οικογένειά τους θα μεγαλώσει αποκτώντας και τα δύο τους παιδιά την Ειρήνη και τον Πέτρο.

Η Άλκη Ζέη δεν θα σταματήσει να εκφράζεται μέσω της λογοτεχνίας και συνεργάζεται με το νεανικό περιοδικό ‘Νεανική Φωνή’ δίπλα σε σημαντικούς συνεργάτες όπως ο Μάριος Πλωρίτης, ενώ όντας στη Σοβιετική Ένωση στέλνει διηγήματά της σε διάφορα περιοδικά, όπως στην ‘Επιθεώρηση Τέχνης’.

Το 1964 η Ζέη με την οικογένειά της θα επιστρέψουν στην Ελλάδα αλλά θα παραμείνουν μόνο μέχρι το 1967 ώσπου η χώρα θα πέσει στα χέρια των Συνταγματαρχών και αυτή τη φορά θα βρoyn καταφύγιο στο Παρίσι μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1970 οπότε και η Ελλάδα θα ξαναβρεί τις δημοκρατικές της ρίζες.

Στα ελληνικά γράμματα η πρώτη και ξεχωριστή της εμφάνιση πέρα από τα διηγήματά της σε διάφορα περιοδικά γίνεται το 1963 όταν εκδίδει το Καπλάνι της Βιτρίνας ένα ξεχωριστό βιβλίο, σταθμό στην ελληνική λογοτεχνία που αναγνωρίστηκε και διεθνώς μετά την κυκλοφορία του. Το Καπλάνι της Βιτρίνας υπήρξε ένα σημαντικό βιβλίο που έβαλε την πολιτική σκέψη για πρώτη φορά στο άγουρο μεν αλλά όχι ανόητο μυαλό των παιδιών. Η ιστορία εκτυλίσσεται τη διάρκεια της δικτατορίας του Μεταξά και η Άλκη Ζέη είχε χαρακτηρίσει το πρώτο της αυτό βιβλίο ως αυτοβιογραφικό σε πολύ μεγάλο βαθμό.

Την πρώτη έκδοση επιμελήθηκε ο εκδοτικός οίκος Θεμέλιο και η επανέκδοσή του έγινε από τον Κέδρο, ενώ σήμερα βρίσκεται στην 49η έκδοση και έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από 20 γλώσσες ενώ έχει αποσπάσει το Βραβείο Μίλντρεντ Μπάτσελντερ στις ΗΠΑ για το καλύτερο ξένο παιδικό βιβλίο το 1974.

Το 1971 το βιβλίο της Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου είναι γεγονός, αυτή τη φορά με μία ιστορία κατά τη διάρκεια της κατοχής και της απελευθέρωσης και με αυτό το βιβλίο η Ζέη θα αποσπάσει εξαιρετικές κριτικές και το αναγνωστικό κοινό θα την επιβραβεύση αγοράζοντάς το σε Ελλάδα, Ευρώπη και Αμερική. Σήμερα το βιβλίο βρίσκεται στην 61η έκδοση ενώ έχει μεταφραστεί σε 14 γλώσσες.

Η παιδική λογοτεχνία είχε βρει μια εξαιρετική συγγραφέα στο πρόσωπο της Άλκης Ζέη με δυνατή πένα που κατάφερνε να παρουσιάζει καθημερινά θέματα μέσα από ιστορικές στιγμές δοσμένες με κριτικό μάτι αλλά και χιούμορ πολλές φορές που άφηνε από τη μία ελεύθερη τη φαντασία των νεαρών αναγνωστών ενώ ταυτόχρονα τους μπόλιαζε με τις βασικές αξίες της ζωής.

Μερικά από τα πιο γνωστά έργα της εκτός από το Καπλάνι της Βιτρίνας και Ο Μεγάλος Περίπατος του Πέτρου, αποτελούν το Κοντά στις Ράγες, Τα Παπούτσια του Αννίβα, Μια Κυριακή του Απρίλη, Η Μωβ Ομπρέλα και το μυθιστόρημα του 1987 που έγραψε για ενήλικους αναγνώστες, η Αρραβωνιαστικιά του Αχχιλέα που κατάφερε να γίνει μπεστ σέλλερ και μεταφράστηκε στα γαλλικά τα γερμανικά και τα δανέζικα.

Μάλιστα, έγραψε και δύο έργα για παιδικό θέατρο, τον Κεραμυδοτρέχαλο που ανέβηκε από τη Λήδα Πρωτοψάλτη και τον Βασιλιά Ματία τον Πρώτο που ανέβηκε από την παιδική σκηνή του Θεάτρου Πόρτα της Ξένιας Καλογεροπούλου το 1982.

Σήμερα στα 87 της χρόνια η Άλκη Ζέη αποτελεί έναν ζωντανό λογοτεχνικό μύθο που αγαπήθηκε όσο λίγοι συγγραφείς από το παιδικό αναγνωστικό κοινό που αν και αθώο είναι πάντα το πιο δύσκολο ακριβώς γιατί αναδεικνύει χωρίς δεύτερες σκέψεις αυτό που πραγματικά το συγκινεί και καταποντίζει εκείνο που πιθανόν να επιδιώκει μόνο να το εκμεταλλευτεί ή να το χρησιμοποιήσει.

Το 2010 η συγγραφέας βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών για το σύνολο του έργου της που παραμένει πάντα επίκαιρο όσα χρόνια και αν περάσουν και μεγαλώνει γενιές και γενιές όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες της Ευρώπης και στην Αμερική.
Capital Weekend 6 – 10 – 2012

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου