Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου 2011

Φραντς Κάφκα: Όταν το ταλέντο συνάντησε τη φιλοσοφία


.... 
Ο εβραϊκής καταγωγής Φραντς Κάφκα αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους λογοτέχνες του 20ου αιώνα που επηρέασε με το έργο του σημαντικά τις επόμενες γενιές συγγραφέων, ενώ τα βιβλία του έχουν αποτελέσει αντικείμενο μελέτης και έρευνας πολλών επιστημόνων.
Ο Κάφκα γεννήθηκε στις 3 Ιουλίου του 1883 στην Πράγα και καταγόταν από εβραϊκή οικογένεια της Βοημίας. Πατέρας του ήταν ο Χέρμαν Κάφκα που είχε καταφέρει να δημιουργήσει μια σημαντική επιχείρηση υφασμάτων, ενώ η προέλευση του ονόματος τους στην τσέχικη γλώσσα σημαίνει ‘κάργια’ κάτι που αποτέλεσε και το οικόσημο της οικογένειας. Ο πατέρας του υπήρξε ένας ιδιαίτερα δραστήριος και δυναμικός άνθρωπος που δεν κατάφερε ποτέ να γίνει ο ιδανικός σύζυγος και πατέρας παραμένοντας πάντα δεινός επιχειρηματίας, ενώ η μητέρα του ήταν η Γιούλε Λαίβυ που καταγόταν από αστική οικογένεια και είχε έντονες αντιθέσεις στον χαρακτήρα από εκείνες του πατέρα του.
Ο Κάφκα είχε άλλα 5 αδέρφια, τρεις αδερφές που τις έχασε σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και δύο αδερφούς τους οποίους έχασε πριν προλάβουν να κλείσουν τα πρώτα τους δύο έτη.

Τα μαθητικά του χρόνια τα πέρασε από το 1889 έως το 1893 στο γερμανικό δημοτικό σχολείο αρρένων Deutsche Knabenschule συνεχίζοντας το γυμνάσιο στο Altstadter Deutsches Gymnasium όπου υπήρξε υπόδειγμα μαθητή παρά το γεγονός ότι ποτέ δεν αγάπησε τα μαθηματικά. Η ενασχόλησή του με τη λογοτεχνία ωστόσο, ήταν ήδη έντονη και οι Γερμανοί κλασικοί όπως ο Γκαίτε κρατούσαν συντροφιά στο νεαρό Κάφκα.
Το 1901 ξεκίνησε την πανεπιστημιακή του μόρφωση στο Πανεπιστήμιο Φερδινάνδος Κάρολος της Πράγας, έχοντας βάλει σαν πρώτη προτεραιότητα να σπουδάσει χημεία κάτι όμως που δεν κράτησε για πολύ αφού γρήγορα άλλαξε επαγγελματικό προσανατολισμό ακολουθώντας τη Νομική. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του γνώρισε και τον μετέπειτα πιο στενό του φίλο Μαξ Μπροντ, ενώ παρακολουθούσε και παραδόσεις γερμανικής λογοτεχνίας δείχνοντας το έντονο ενδιαφέρον του για τη συγγραφή. Μάλιστα, ανάμεσα στο 1902 και το 1904 έγραψε και το πρώτο του έργο ‘Η Περιγραφή ενός Αγώνα’.
Το 1907 ο Κάφκα μπήκε ενεργά στο κυνήγι της επαγγελματική καταξίωσης και έπιασε την πρώτη του δουλειά στην ασφαλιστική εταιρεία Assicurazioni Generali στην οποία παρέμεινε ένα χρόνο πριν πεκινήσει να εργάζεται στην ασφαλιστική εταιρεία Unfall Versicherungs Anstalt όπου θα παρέμενε σχεδόν μέχρι το τέλος της ζωής του. Η εταιρεία του έδινε την δυνατότητα να ασχολείτο πολύ περισσότερο με τη λογοτεχνία καθώς είχε πιο ευέλικτα ωράρια με αποτέλεσμα να μπορεί να αφιερωθεί παράλληλα και στα συγράμματά του.
Ωστόσο, το 1911 ο Κάφκα αποδέχτηκε την πρόταση του γαμπρού του Κάρλ Χέρμαν να λάβει μέρος ως συνέταιρος στο εργοστάσιο αμιάντου που είχε σκοπό να θέσει σε λειτουργία. Η πρόταση αποτελούσε ιδανική περίπτωση να αναδείξει τα επιχειρηματικά του ταλέντα χωρίς όμως να ξεχνάει την μεγάλη του αγάπη για τη λογοτεχνία.
Η υγεία του Κάφκα ήταν ιδιαίτερα εύθραυστη από τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Την περίοδο 1904-1906 επισκέφτηκε μερικά σανατόρια καθώς συνεχώς παρουσίαζε προβλήματα υγείας. Η προσωπική του ζωή όμως παρά το γεγονός αυτό, άρχισε να παρουσιάζει ενδιαφέρον την περίοδο του 1912, όταν γνώρισε την Φελίτσε Μπάουερ, όντας καλεσμένος στο σπίτι του καλού του φίλου Μπροντ.
Η σχέση τους εξελίχθηκε κυρίως μέσω ογκώδους αλληλογραφίας και μόλις ένα χρόνο μετά ο Κάφκα δεν δίστασε να ζητήσει το χέρι της. Η Μπάουερ δέχτηκε αλλά η σχέση τους είχε ήδη αρχίσει να έχει σκαμπανεβάσματα, τα οποία προσπέρασαν αρχικά ανακοινώνοντας τους επίσημους αρραβώνες τους το 1914.

Ο αρραβώνας δεν έμελλε να κρατήσει για πολύ και οι δύο τους χώρισαν μέχρι το 1916, οπότε και η σχέση τους αναθερμάνθηκε. Ο νέος αρραβώνας έγινε το 1917 αλλά δυστυχώς τα προβλήματα υγείας του Κάφκα έκαναν και πάλι την εμφάνισή τους με αποτέλεσμα να χωρίσουν οριστικά αυτή τη φορά, τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου. Ο ίδιος είχε αντιμετωπίσει καρδιακή νεύρωση λίγο νωρίτερα για την οποία όμως ακολούθησε εναλλακτικές θεραπευτικές μεθόδους, ενώ αυτή τη φορά οι γιατροί του διέγνωσαν φυματίωση με αποτέλεσμα να του συστήσουν την διαμονή του σε ένα περιβάλλον πιο υγιές, κοντά στη φύση.
Την ίδια περίοδο ο Κάφκα είχε καταφέρει να ολοκληρώσει τα βιβλία του Σωφρονιστική Αποικία και Προ του Νόμου ενώ είχε προχωρήσει αρκετά τη συγγραφή της Δίκης.  Το 1916 μάλιστα είχε αρχίσει τα γνωστά σημειωματάριά του ‘Τα μπλε τετράδια’.
Το πρώτο έργο του Κάφκα το οποίο δημοσιεύτηκε ήταν η συλλογή, Παρατήρηση την οποία ανέλαβε να εκδώσει ο Καρλ Βολφ, τον οποίο ο συγγραφέας είχε γνωρίσει στο σπίτι του Μαξ Μπροντ το 1912. Ακολούθησαν τα έργα Θερμαστής, Μεταμόρφωση, Κρίση, Σωφρονιστική Αποικία, Ένας Αγροτικός Γάμος και Ένας καλλιτέχνης της πείνας, το οποίο εκδόθηκε μετά το θάνατό του όπως και το έργο του Περιγραφή ενός Αγώνα.
Το 1920, ο Κάφκα σε μία επίσκεψή του στην Ιταλία μετά την αναρρωτική άδεια που είχε πάρει από την εργασία του, γνώρισε τη Μιλένα Γέσενκα με την οποία συνδέθηκαν συναισθηματικά αν και ήταν παντρεμένη. Το ειδύλλιο τους δεν κράτησε πολύ καθώς η ίδια δεν θέλησε να εγκαταλείψει τον σύζυγό της, ενώ και η υγεία του συνεχώς χειροτέρευε.
Εκείνη τη χρονιά, ο Κάφκα επισκέφτηκε ένα σανατόριο στη Σλοβακία ενώ μέσα στο 1921 αποφάσισε να αιτηθεί συνταξιοδότηση και να εγκατασταθεί στο χωριό Πλάνα, κοντά στην Πράγα, στο σπίτι της αδερφής του καθώς η υγεία του απαιτούσε ιδιαίτερη φροντίδα και προσοχή.
Εκεί θα ολοκληρώσει και το βιβλίο του Πύργος, ενώ θα γνωρίσει και την τελευταία του σύντροφο Ντόρα Ντιάμαντ με την οποία θα μείνουν στο Βερολίνο μέχρι το 1924, οπότε ο Κάφκα θα επιστρέψει στην Πράγα. Τότε ολοκλήρωσε και το έργο του Ζοζεφίνα η τραγουδίστρια για να μεταφερθεί λίγο αργότερα πρώτα στην Πανεπιστημιακή Κλινική της Βιέννης και έπειτα στο σανατόριο του Κήρλινγκ όπου άφησε και την τελευταία του πνοή στις 3 Ιουνίου του 1924. Η κηδεία του έγινε στην Πράγα και η σωρός του ενταφιάστηκε στο Νέο Εβραϊκό Νεκροταφείο.
Στη διαθήκη του ο Κάφκα είχε αφήσει ένα σημείωμα στον επιστήθιο φίλο του Μπροντ να καταστρέψει όλα όσα είχαν απομείνει σε ημερολόγια επιστολές και χειρόγραφα από εκείνον, χωρίς ποτέ να τα διαβάσει κανείς. Ο Μαρξ Μπροντ ωστόσο, δεν μπορούσε να συμφωνήσει σε κάτι τέτοιο και αφού συγκέντρωσε το υλικό δημοσίευσε σταδιακά τα έργα του Κάφκα, Πύργος, Η Δίκη και Αμερική τα οποία δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ.
Ο Κάφκα απέκτησε ιδιαίτερα μεγάλη φήμη μετά το θάνατό του ενώ εξαιτίας της μοναδικής απόδοσης στα έργα του ενός ασφυκτικού και παράλογου περιβάλλοντος στο οποίο τοποθετούσε τους ήρωες του έχει μείνει η έκφραση ‘καφκικό’ για να περιγράφει έργα τέχνης με αντίστοιχα στοιχεία, ενώ ακόμα και σήμερα το έργο του μελετάτε και αναλύετε από σύγχρονους κριτικούς και ερευνητές της λογοτεχνίας κατατάσσοντάς τον στους πιο σημαντικούς συγγραφείς της Γερμανίας αλλά και διεθνώς.

Πηγή:www.capital.gr 17 – 9 – 2011

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου